کاشی کاری سنتی ایرانی: سفری در تاریخ، هنر و زیبایی

کاشی کاری سنتی ایرانی، هنری اصیل و دیرینه است که با ظرافت و نقوش بدیع خود، هویت و شکوه خاصی به معماری ایرانی بخشیده است. این هنر که قدمتی چند هزار ساله دارد، در طول تاریخ تکامل یافته و در دوره‌های مختلف، شاهد خلق آثار ماندگار و چشم‌نوازی از هنرمندان ایرانی بوده است.

پیشینه کاشی کاری در ایران:

شواهد نشان می‌دهد که استفاده از کاشی در ایران به دوران باستان و قبل از اسلام باز می‌گردد. در آن زمان از کاشی‌های ساده و بدون لعاب برای تزئین بناها استفاده می‌شد. با ظهور اسلام در ایران و رونق گرفتن معماری اسلامی، کاشی کاری نیز رواج بیشتری یافت و به تدریج به هنری ظریف و پرنقش و نگار تبدیل شد.

اوج شکوفایی کاشی کاری:

دوره سلجوقیان و ایلخانیان را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ کاشی کاری ایرانی دانست. در این دوره، با پیشرفت در تکنیک‌های لعاب‌کاری و پخت کاشی، شاهد خلق آثاری بدیع و ماندگار از این هنر هستیم. استفاده از رنگ‌های متنوع، نقوش اسلیمی و هندسی و خطوط ظریف خوشنویسی، از ویژگی‌های بارز کاشی کاری در این دوره است.

مهم‌ترین تکنیک‌های کاشی کاری سنتی:

• معرق: در این روش، قطعات کوچک کاشی در کنار هم قرار می‌گیرند و طرح‌های مختلفی را ایجاد می‌کنند.
• معقلی: در این روش از کاشی‌های لوزی شکل و با رنگ‌های مختلف برای ایجاد طرح‌های هندسی و گره‌چینی استفاده می‌شود.
• هفت رنگ: در این روش از کاشی‌های لعاب‌دار با هفت رنگ مختلف برای خلق طرح‌های ظریف و پرنقش و نگار استفاده می‌شود.
• مینایی: در این روش از نقاشی زیر لعابی برای تزئین کاشی‌ها استفاده می‌شود.
• زرین فام: در این روش از لعاب‌های فلزی مانند طلا و نقره برای تزئین کاشی‌ها استفاده می‌شود.

کاربردهای کاشی کاری سنتی:

کاشی کاری سنتی در گذشته کاربردهای فراوانی داشته است. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این هنر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تزئین مساجد و مدارس: مساجد و مدارس از جمله بناهایی هستند که بیشترین استفاده را از کاشی کاری سنتی داشته‌اند. از این هنر برای تزئین محراب، گنبد، مناره و سایر بخش‌های این بناها استفاده می‌شده است.
• تزئین کاخ‌ها و بناهای حکومتی: کاشی کاری در تزئین کاخ‌ها و بناهای حکومتی نیز کاربرد داشته است. از این هنر برای تزئین دیوارها، کف، حوض‌ها و سایر بخش‌های این بناها استفاده می‌شده است.
• تزئین خانه‌ها: در گذشته از کاشی کاری برای تزئین خانه‌ها نیز استفاده می‌شده است. از این هنر برای تزئین حمام، آشپزخانه، حوض و سایر بخش‌های خانه‌ها استفاده می‌شده است.

نقش کاشی کاری در هویت ایرانی:

کاشی کاری سنتی ایرانی، هنری جدایی‌ناپذیر از هویت و فرهنگ این سرزمین است. این هنر، نمادی از ظرافت، خلاقیت و ذوق هنری ایرانیان است و در طول تاریخ، نقش مهمی در زیبایی‌شناسی و معماری ایران ایفا کرده است.

امروزه نیز کاشی کاری سنتی همچنان از جایگاه ویژه‌ای در میان ایرانیان برخوردار است. از این هنر در تزئین بناهای جدید، مرمت بناهای تاریخی و همچنین ساخت مصنوعات دست‌سازه استفاده می‌شود. هنرمندان ایرانی با حفظ اصالت و در عین حال نوآوری در این هنر، همچنان در خلق آثاری بدیع و ماندگار کوشا هستند.

منابع:

• https://www.neyestan.co/
• https://www.iranceramco.com/
• https://kazempoortile.ir/

خرید کاشی هفت رنگ یکی از انتخاب‌های محبوب برای تزیین داخلی فضاهای مسکونی و تجاری است که به دلیل زیبایی ظاهری، مقاومت و دوام، از طرف مصرف‌کنندگان تحسین برانگیزیده است. این نوع کاشی‌ها با ویژگی‌های منحصر به فردی همچون تنوع رنگ، طرح و ابعاد، امکان ایجاد تنوع بسیار زیادی در دکوراسیون داخلی فراهم می‌سازند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خرید کاشی هفت رنگ، وجود رنگ‌های مختلف است که این امر به افراد این امکان را می‌دهد که با توجه به سلیقه شخصی و نیازهای دکوراسیونی خود، رنگ‌های مناسبی را انتخاب کنند. از جمله رنگ‌های معمول آن می‌توان به طوسی، سبز، قرمز، زرد، آبی، قهوه‌ای و سفید اشاره کرد که هر کدام می‌توانند با ترکیب یا جداگانه برای ایجاد اثرات دکوراتیو متفاوت به کار روند.

علاوه بر رنگ، طرح‌های متنوع نیز از دیگر مزایای کاشی هفت رنگ هستند که از طرح‌های ساده یا ژئومتریک گرفته تا طرح‌های پیچیده و هنری، انتخاب‌های متعددی را برای خریداران فراهم می‌کنند. این انعطاف طراحی به کاربران این امکان را می‌دهد تا با توجه به استایل و نیازهای محیطی خود، کاشی‌هایی را انتخاب کنند که بهترین تطبیق را با فضای مورد نظر داشته باشند.

مقاومت فوق‌العاده این نوع کاشی نیز از جمله دلایلی است که خریداران برای استفاده از آن تمایل دارند. این کاشی‌ها در برابر ضربه، حرارت، رطوبت و خوردگی مقاوم بوده و به همین دلیل در استفاده‌های داخلی مانند کفپوش، دیوارپوش، حمام و آشپزخانه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در نتیجه، خرید کاشی هفت رنگ نه تنها بهبود ظاهر و جلوه فضاهای داخلی را به همراه دارد بلکه به دلیل انعطاف‌پذیری طرح و رنگ، مقاومت و دوام بالا، انتخابی عالی برای تزیین و به‌روزرسانی هر نوع محیطی است.

قیمت کاشی هفت رنگ: راهنمای خریدی مقرون به صرفه

کاشی هفت رنگ، یکی از زیباترین و اصیل‌ترین انواع کاشی‌های ایرانی است که از دیرباز در تزئین بناهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این کاشی‌ها با نقش و نگارهای ظریف و رنگ‌های شاد و متنوع، جلوه‌ای منحصر به فرد به فضا می‌بخشند و حس نوستالژی و اصالت را در بیننده القا می‌کنند.

امروزه با توجه به افزایش تقاضا برای استفاده از هنر و معماری سنتی در ایران، قیمت کاشی هفت رنگ نیز نوساناتی را تجربه می‌کند.

در این متن، به بررسی عوامل موثر بر قیمت کاشی هفت رنگ و ارائه نکاتی برای خریدی مقرون به صرفه می‌پردازیم:

عوامل موثر بر قیمت کاشی هفت رنگ:

• کیفیت: مهم‌ترین عامل موثر بر قیمت کاشی هفت رنگ، کیفیت آن است. کاشی‌های هفت رنگ باکیفیت، از مواد اولیه مرغوب و با ظرافت و دقت بالایی ساخته می‌شوند و از قیمت بالاتری برخوردار هستند.
• طرح و رنگ: طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی از کاشی هفت رنگ در بازار موجود است. به طور کلی، کاشی‌هایی که طرح و رنگ‌های پیچیده‌تر و خاص‌تری دارند، قیمت بالاتری دارند.
• ابعاد: کاشی‌های هفت رنگ در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند. رایج‌ترین ابعاد این کاشی‌ها، 10 در 10 سانتی‌متر و 15 در 15 سانتی‌متر است. به طور کلی، کاشی‌های با ابعاد بزرگتر، قیمت بالاتری دارند.
• برند: برندهای مختلفی در زمینه تولید کاشی هفت رنگ فعالیت می‌کنند. برندهای معتبر و شناخته شده، معمولا قیمت‌های بالاتری برای محصولات خود ارائه می‌کنند.
• محل خرید: قیمت کاشی هفت رنگ در فروشگاه‌های مختلف، نوساناتی دارد. به طور کلی، قیمت‌ها در فروشگاه‌های آنلاین نسبت به فروشگاه‌های فیزیکی کمی پایین‌تر است.

قیمت تقریبی کاشی هفت رنگ:

قیمت کاشی هفت رنگ با توجه به عوامل ذکر شده در بالا، می‌تواند متغیر باشد. به طور کلی، قیمت هر متر مربع کاشی هفت رنگ در بازار ایران بین 500 هزار تومان تا 2 میلیون تومان است.

نکاتی برای خرید کاشی هفت رنگ با قیمت مناسب:

• تحقیق و مقایسه: قبل از خرید، از قیمت کاشی هفت رنگ در فروشگاه‌های مختلف تحقیق کنید و آنها را با هم مقایسه کنید.
• خرید از فروشگاه‌های معتبر: کاشی هفت رنگ را از فروشگاه‌های معتبر و دارای مجوز خریداری کنید.
• خرید به صورت عمده: اگر به متراژ بالایی از کاشی هفت رنگ نیاز دارید، می‌توانید آنها را به صورت عمده خریداری کنید تا از تخفیف بهره‌مند شوید.
• استفاده از کاشی‌های هفت رنگ در متراژهای کم: اگر بودجه محدودی دارید، می‌توانید از کاشی‌های هفت رنگ در متراژهای کم و به صورت اکسان در دکوراسیون منزل خود استفاده کنید.

با کمی ظرافت و برنامه‌ریزی، می‌توانید کاشی هفت رنگ را با قیمت مناسب خریداری کنید و از زیبایی و اصالت آن در دکوراسیون منزل خود بهره‌مند شوید.

منابع:

• [https://torob.com/p/bef2bdc0-2a7e-4c3a-94da-3755058aaeeb/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%DB%8C-%D9%87%D9%81%D8%AA-%D8%B1%D9%86%DA%AF/]([نشانی وب نامعتبر برداشته شد]%

کاشی‌های آشپزخانه سنتی یکی از جلب‌کننده‌ترین عناصر دکوراسیون داخلی است که به استفاده از الگوها، رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی شناخته می‌شوند. این نوع کاشی‌ها به خصوص در آشپزخانه‌های سنتی، بازسازی اتاق آشپزی را به یک تجربه هنری تبدیل می‌کنند. آشپزخانه‌های سنتی معمولاً با استفاده از جزئیاتی همچون میز و صندلی‌های چوبی، سینک‌های فلزی و کابینت‌هایی با طراحی سنتی تزئین می‌شوند که از جنس چوب یا مصنوعات با کیفیت و بادوام هستند.

کاشی‌های آشپزخانه سنتی معمولاً شامل طرح‌هایی هستند که بافت و نقش‌های سنتی را به تصویر می‌کشند. این طرح‌ها ممکن است شامل موتیف‌های گلی، پرنده، پارچه‌های خشن، یا حتی مدل‌هایی از معماری سنتی باشند که از میراث فرهنگی یک منطقه الهام گرفته‌اند. علاوه بر زیبایی ظاهری، این کاشی‌ها به خوبی با اجزای دیگر آشپزخانه سنتی همخوانی دارند و احساس یکنواختی و هماهنگی را به فضا می‌دهند.

به عنوان یک انتخاب برای آشپزخانه‌هایی که به دنبال یک استایل گرم، دوست‌داشتنی و دارای شخصیت هستند، کاشی‌های آشپزخانه سنتی می‌توانند جذابیت و زیبایی ویژه‌ای به فضا اضافه کنند.

کاشی سنتی آشپزخانه: سفری به دل تاریخ و هنر ایرانی

کاشی‌های سنتی، با نقش و نگارهای اصیل و رنگ‌های چشم‌نواز، روح هنر ایرانی را به خانه‌ها می‌‌دمند و جلوه‌ای گرم و صمیمی به فضا می‌بخشند. در میان این هنر اصیل، کاشی سنتی آشپزخانه جایگاه ویژه‌ای دارد و می‌تواند قلب تپنده این بخش مهم از خانه را به زیبایی هر چه تمام‌تر تزئین کند.

تاریخچه‌ای پرماجرا:

استفاده از کاشی در بناها و خانه‌ها، سابقه‌ای دیرینه در ایران دارد. قدمت کاشی‌کاری در ایران به دوران باستان برمی‌گردد و در دوره‌های مختلف تاریخی، شاهد شکوفایی و نوآوری در این هنر بوده‌ایم. از کاخ‌های باشکوه هخامنشیان تا مساجد و مدارس دوره اسلامی، کاشی‌های سنتی همواره نقشی اساسی در تزئینات معماری ایرانی ایفا کرده‌اند.

تنوعی بی‌نظیر:

کاشی‌های سنتی آشپزخانه در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام زیبایی و ظرافت خاص خود را دارند. از کاشی‌های هفت رنگ با نقوش اسلیمی و هندسی گرفته تا کاشی‌های خشتی ساده و صمیمی، هر نوع کاشی می‌تواند حس و حال متفاوتی به آشپزخانه شما ببخشد.

مزایای استفاده از کاشی سنتی آشپزخانه:

• زیبایی منحصر به فرد: کاشی‌های سنتی ایرانی، با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع، جلوه‌ای خاص و چشم‌نواز به آشپزخانه شما می‌بخشند.
• ماندگاری بالا: کاشی‌های سنتی از کیفیت بالایی برخوردار هستند و در برابر سایش، ضربه و شستشو مقاوم‌اند.
• تنوع طرح و رنگ: کاشی‌های سنتی در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند و به شما امکان می‌دهند تا متناسب با سلیقه و دکوراسیون آشپزخانه خود، انتخاب کنید.
• ارزش فرهنگی: استفاده از کاشی‌های سنتی ایرانی، به حفظ و传承 هنر و فرهنگ اصیل ایرانی کمک می‌کند.
• ایجاد فضایی گرم و صمیمی: کاشی‌های سنتی با طرح‌ها و رنگ‌های گرم، حس صمیمیت و آرامش را به فضای آشپزخانه شما می‌بخشند.

نکاتی در مورد انتخاب کاشی سنتی آشپزخانه:

• متراژ آشپزخانه: اگر آشپزخانه شما کوچک است، بهتر است از کاشی‌های سنتی با طرح‌های ساده و رنگ‌های روشن استفاده کنید تا فضا بزرگ‌تر به نظر برسد.
• نورپردازی: برای جلوه بیشتر کاشی‌های سنتی، از نورپردازی مناسب استفاده کنید.
• هماهنگی با دکوراسیون: کاشی‌های سنتی را به گونه‌ای انتخاب کنید که با سایر عناصر دکوراسیون آشپزخانه شما، مانند کابینت‌ها، کفپوش و لوازم آشپزخانه، هماهنگی داشته باشند.
• مقاومت در برابر رطوبت: برای قسمت‌هایی از آشپزخانه که در معرض رطوبت بالایی هستند، مانند پشت سینک، از کاشی‌های سنتی با لعاب ضد آب استفاده کنید.

کاشی سنتی آشپزخانه، انتخابی اصیل و ماندگار برای خلق فضایی گرم و صمیمی در خانه شماست.

علاوه بر موارد ذکر شده، در اینجا چند نکته دیگر نیز وجود دارد که می‌توانید به آنها توجه کنید:

• قیمت: کاشی‌های سنتی ایرانی، به دلیل دست‌ساز بودن، از قیمت بالاتری نسبت به کاشی‌های معمولی برخوردار هستند.
• نحوه نصب: نصب کاشی‌های سنتی نیاز به مهارت و دقت بالایی دارد.
• نگهداری: برای حفظ زیبایی و درخشش کاشی‌های سنتی، باید به طور مرتب تمیز و نگهداری شوند.

امیدوارم این متن اطلاعات مفیدی در مورد کاشی سنتی آشپزخانه در اختیار شما قرار داده باشد.

اگر قصد دارید از کاشی‌های سنتی در آشپزخانه خود استفاده کنید، می‌توانید با مراجعه به فروشگاه‌های تخصصی کاشی و سرامیک، از طرح‌ها و رنگ‌های مختلف آنها دیدن کنید و با مشورت متخصصان، کاشی مناسب را انتخاب نمایید.

کاشی مسجد: جلوه‌ای از هنر و معنویت در معماری اسلامی

کاشی مسجد، عنصری جدایی‌ناپذیر از معماری اسلامی است که نقشی اساسی در زیبایی و معنویت فضاهای مذهبی ایفا می‌کند. این هنر اصیل و دیرینه، با قدمتی بیش از هزار سال، همواره در تزیین مساجد، زیارتگاه‌ها و مدارس علمیه در سراسر جهان اسلام به کار گرفته شده و جلوه‌ای بدیع از ظرافت، خلاقیت و ذوق هنری مسلمانان را به نمایش گذاشته است.

نقش و نگار کاشی مسجد:

کاشی‌های مساجد در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند و هر کدام از آن‌ها، مفاهیم و معانی عمیقی را در خود جای داده‌اند. نقوش اسلیمی، هندسی، ختایی، گل و بته، و آیات قرآن کریم از جمله نقوش رایج در کاشی‌های مساجد هستند.

• اسلیمی: نقوش اسلیمی که از پیچ و تاب ظریف خطوط و برگ‌ها تشکیل شده‌اند، نمادی از بی‌نهایتی و وحدت الهی هستند.
• هندسی: اشکال هندسی مانند مربع، مثلث، دایره و ستاره در کاشی‌های مساجد، نظم و انسجام را به فضا القا می‌کنند و یادآور نظم دقیق جهان هستی هستند.
• ختایی: نقوش ختایی که برگرفته از نقوش چینی هستند، زیبایی و ظرافت خاصی را به کاشی‌های مساجد می‌بخشند.
• گل و بته: گل و بته در فرهنگ ایرانی-اسلامی، نمادی از زیبایی، شادابی و زینت بخشش الهی هستند.
• آیات قرآن: نوشتن آیات قرآن کریم بر روی کاشی‌ها، از جمله هنرهای رایج در مساجد است که به فضای معنوی و روحانی آن می‌افزاید.

رنگ‌ها در کاشی مسجد:

رنگ‌های به کار رفته در کاشی‌های مساجد نیز دارای معانی و مفاهیم خاصی هستند. رنگ آبی که به وفور در این نوع کاشی‌ها دیده می‌شود، نمادی از آسمان، آرامش و معنویت است. رنگ فیروزه‌ای نیز که از ترکیب رنگ آبی و سبز به دست می‌آید، تجلی‌گر صلح و صفا و یادآور بهشت است. رنگ سبز که نمادی از طبیعت، حیات و زایش است، در کاشی‌های مساجد نیز به وفور دیده می‌شود. رنگ‌های قرمز و نارنجی نیز که گرما و شور و نشاط را به ارمغان می‌آورند، در برخی از کاشی‌های مساجد به کار گرفته می‌شوند.

کاربرد کاشی مسجد:

کاشی‌های مسجد در بخش‌های مختلف بنا مانند محراب، گنبد، مناره، ایوان، صحن و رواق‌ها به کار گرفته می‌شوند. محراب که قبله مسلمانان است، غالباً با استفاده از کاشی‌های نفیس و اسلیمی تزیین می‌شود. گنبد و مناره‌ها نیز از جمله بخش‌هایی هستند که به طور گسترده با کاشی‌های رنگارنگ تزیین می‌شوند و جلوه‌ای باشکوه به مسجد می‌بخشند.

کاشی مسجد: ورای زیبایی، نمادی از معنویت و خلاقیت

کاشی مسجد، صرفاً یک عنصر تزئینی نیست، بلکه نمادی از هنر، فرهنگ و معنویت در معماری اسلامی است. این هنر اصیل و دیرینه، با ظرافت و زیبایی بی‌نظیر خود، روحی تازه به فضاهای مذهبی می‌بخشد و انسان را به تفکر و تعمق در عظمت خداوند و زیبایی خلقت وا می‌دارد. کاشی‌های مسجد، گنجینه‌ای ارزشمند از هنر و خلاقیت مسلمانان هستند که باید حفظ و پاسداری شوند و به نسل‌های آینده انتقال یابند.

طراحی گنبد و گلدسته: معماری آسمانی

گنبد و گلدسته، از ارکان جدایی‌ناپذیر معماری اسلامی به شمار می‌روند که جلوه‌ای از هنر، ظرافت و معنویت را به نمایش می‌گذارند. طراحی این عناصر، نقشی کلیدی در هویت‌بخشی به مساجد، آرامگاه‌ها و سایر بناهای مذهبی ایفا می‌کند و به خلق فضاهایی روحانی و آسمانی کمک می‌کند.

اصول طراحی گنبد:

• شکل: گنبدها در اشکال مختلفی مانند نیم‌کره، مخروطی، پیازی و ترکیبی طراحی می‌شوند. انتخاب شکل گنبد به عوامل مختلفی از جمله سبک معماری، کاربری بنا و شرایط اقلیمی بستگی دارد.
• اندازه: تناسب گنبد با ابعاد کلی بنا از اهمیت بالایی برخوردار است. گنبد نباید آنقدر بزرگ باشد که بر سایر اجزای بنا غلبه کند و نه آنقدر کوچک که از عظمت و شکوه بنا بکاهد.
• مصالح: مصالح مورد استفاده در ساخت گنبد باید با توجه به شرایط اقلیمی، وزن گنبد و الزامات زیبایی‌شناسی انتخاب شوند. آجر، کاشی، فلز، بتن و فایبرگلاس از جمله مصالح رایج در ساخت گنبد هستند.
• تزئینات: گنبدها را می‌توان با استفاده از کاشی‌کاری، آجرکاری، نقاشی، خطاطی و سایر هنرهای سنتی تزئین کرد. تزئینات گنبد باید با سبک کلی معماری بنا هماهنگ باشد و به زیبایی و شکوه آن بیفزاید.

اصول طراحی گلدسته:

• ارتفاع: گلدسته‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که از ارتفاع کافی برخوردار باشند و به عنوان نمادی از بلندی و عظمت دین اسلام عمل کنند.
• نسبت: تناسب گلدسته با ابعاد گنبد و سایر اجزای بنا از اهمیت بالایی برخوردار است. گلدسته‌ها نباید آنقدر بلند باشند که از گنبد و سایر اجزای بنا غلبه کنند و نه آنقدر کوتاه که از زیبایی و شکوه بنا بکاهند.
• شکل: گلدسته‌ها در اشکال مختلفی مانند مدادی، استوانه‌ای، مخروطی و ترکیبی طراحی می‌شوند. انتخاب شکل گلدسته به عوامل مختلفی از جمله سبک معماری، کاربری بنا و سلیقه معمار بستگی دارد.
• تزئینات: گلدسته‌ها را می‌توان با استفاده از کاشی‌کاری، آجرکاری، مقرنس‌کاری و سایر هنرهای سنتی تزئین کرد. تزئینات گلدسته باید با سبک کلی معماری بنا هماهنگ باشد و به زیبایی و شکوه آن بیفزاید.

نمادشناسی گنبد و گلدسته:

• گنبد: گنبد نمادی از آسمان و بهشت است و به عنوان مکانی برای راز و نیاز با خداوند تلقی می‌شود.
• گلدسته: گلدسته نمادی از مناره است و برای دعوت مردم به نماز و عبادت استفاده می‌شود.

نقش گنبد و گلدسته در معماری:

گنبد و گلدسته، علاوه بر زیبایی و شکوهی که به بنا می‌بخشند، نقش‌های دیگری نیز ایفا می‌کنند. این عناصر به عنوان المان‌های هویتی، مساجد و سایر بناهای مذهبی را از دیگر بناها متمایز می‌کنند. همچنین، گنبد و گلدسته به عنوان نمادی از دین اسلام، نقشی در ترویج فرهنگ و باورهای اسلامی ایفا می‌کنند.

طراحی گنبد و گلدسته، هنری ظریف و پرمغز:

طراحی گنبد و گلدسته، هنری ظریف و پرمغز است که نیاز به دانش و مهارت فراوان دارد. طراحان این عناصر باید به اصول معماری، هندسه، زیبایی‌شناسی و نمادشناسی اسلامی آگاهی داشته باشند تا بتوانند آثاری بدیع و ماندگار خلق کنند.

امروزه با وجود نرم‌افزارهای طراحی پیشرفته، کار طراحی گنبد و گلدسته آسان‌تر شده است. با این حال، خلاقیت و ذوق هنری طراح، نقشی اساسی در خلق آثاری زیبا و چشم‌نواز ایفا می‌کند.

گنبد و گلدسته، میراثی گرانبها از معماری اسلامی هستند که با حفظ و احیای آن‌ها می‌توان هویت و فرهنگ غنی خود را به نسل‌های آینده منتقل کنیم.

کاشی سنتی: سفری در تاریخ، هنر و معماری ایران

کاشی سنتی، جلوه‌ای از هنر و ذوق ایرانی، از دیرباز در بناها و معماری این سرزمین خوش درخشیده و نام خود را به عنوان یکی از ارکان هویت فرهنگی ایران به ثبت رسانده است. سفری در تاریخچه، نقوش، انواع و کاربردهای این هنر اصیل، دریچه‌ای به سوی درک عمیق‌تر فرهنگ و تمدن ایران می‌گشاید.

تاریخچه کاشی سنتی:

هنر کاشی‌کاری در ایران قدمتی دیرینه دارد و شواهد نشان می‌دهد که از هزاره سوم قبل از میلاد، ایرانیان در ساخت اشیاء سفالی و آجرهای لعاب‌دار مهارت داشته‌اند. در دوران هخامنشیان، کاشی‌های رنگی برای تزئین کاخ‌ها و بناهای مذهبی به کار می‌رفتند. اما شکوفایی این هنر در دوره اسلامی به اوج خود رسید. در این دوران، مساجد، مدارس، آرامگاه‌ها و کاخ‌ها با نقوش بدیع و رنگ‌های چشم‌نواز کاشی‌های سنتی مزین می‌شدند.

نقوش کاشی سنتی:

نقوش کاشی سنتی ایرانی، سرشار از ظرافت، زیبایی و مفاهیم عمیق هستند. هنرمندان ایرانی با الهام از طبیعت، هندسه، اساطیر و مفاهیم مذهبی، نقوش بدیعی بر روی کاشی‌ها نقش می‌آفریدند. برخی از نقوش رایج در کاشی سنتی عبارتند از:

• اسلیمی: نقوشی پیچیده و درهم‌تنیده که نمادی از بی‌نهایت و جاودانگی است.
• ختایی: نقوشی برگرفته از گیاهان و گل‌ها که زیبایی و ظرافت طبیعت را به تصویر می‌کشد.
• هندسی: نقوشی منظم و دقیق که از اشکال هندسی مانند مربع، مثلث و لوزی تشکیل شده‌اند.
• کufی: خطوط شکسته و هندسی که برای نگارش آیات قرآن و احادیث به کار می‌رفتند.
• میناتوری: نقوش ظریف و پرجزئیات که داستان‌ها و افسانه‌های ایرانی را به تصویر می‌کشیدند.

انواع کاشی سنتی:

کاشی‌های سنتی ایرانی در انواع مختلفی تولید می‌شدند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را داشتند. برخی از رایج‌ترین انواع کاشی سنتی عبارتند از:

• کاشی هفت رنگ: این نوع کاشی با استفاده از هفت رنگ لعاب تهیه می‌شد و برای تزئین بناهای مذهبی و کاخ‌ها به کار می‌رفت.
• کاشی معرق: این نوع کاشی با برش قطعات کوچک کاشی در رنگ‌های مختلف و چیدن آن‌ها در کنار هم به شکل یک طرح واحد ساخته می‌شد.
• کاشی مسطتیلی: این نوع کاشی ساده‌ترین نوع کاشی سنتی بود و برای کف‌فرش و دیوارپوش به کار می‌رفت.
• کاشی گره‌ای: این نوع کاشی با استفاده از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی به صورت برجسته ساخته می‌شد.

کاربردهای کاشی سنتی:

کاشی سنتی در معماری ایرانی کاربردهای فراوانی داشت. از جمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تزئین بناهای مذهبی: مساجد، مدارس و آرامگاه‌ها از جمله مهم‌ترین مکان‌هایی بودند که با کاشی‌های سنتی تزئین می‌شدند.
• کف‌فرش و دیوارپوش: کاشی‌های سنتی برای کف‌فرش و دیوارپوش بناهای مختلف از جمله کاخ‌ها، خانه‌ها و حمام‌ها به کار می‌رفتند.
• ساخت اشیاء تزئینی: از کاشی‌های سنتی برای ساخت ظروف، اشیاء دکوری و تابلوهای نفیس نیز استفاده می‌شد.

کاشی سنتی در عصر حاضر:

هنر کاشی‌کاری سنتی در ایران همچنان زنده و پویا است. هنرمندان ایرانی با حفظ اصالت و ظرافت این هنر، کاشی‌های سنتی را با طرح‌ها و رنگ‌های جدید روانه بازار می‌کنند. استفاده از کاشی سنتی در معماری مدرن، یادآور هویت و تاریخ غنی ایران است و زیبایی و اصالت را به فضاهای مختلف می‌بخشد.

کاشی سنتی ایرانی، گنجینه‌ای ارزشمند از هنر، تاریخ و فرهنگ این سرزمین است. حفظ و احیای این هنر اصیل، وظیفه‌ای است که بر دوش همه ما سنگینی می‌کند.

### مقدمه

کاشی سنتی یکی از بارزترین نمادهای هنر و معماری ایرانی است که با تاریخچه‌ای غنی و ارزشمند، نقش مهمی در تزئین و زیباسازی بناها ایفا کرده است. این هنر زیبا که ریشه در فرهنگ و تمدن کهن ایران دارد، جلوه‌گر ذوق و خلاقیت هنرمندان ایرانی است. کاشی‌های سنتی با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع خود، نه تنها در بناهای تاریخی و مذهبی بلکه در خانه‌ها و فضاهای عمومی نیز به چشم می‌خورند. در این مقاله به بررسی تاریخچه، مواد اولیه، فرآیند تولید، انواع، نقش و طرح‌ها، کاربردها و اهمیت کاشی‌های سنتی می‌پردازیم.

### تاریخچه کاشی سنتی

#### دوران باستان

تاریخچه کاشی‌کاری در ایران به دوران باستان بازمی‌گردد. استفاده از کاشی‌های سفالی در معماری هخامنشیان و ساسانیان نمونه‌های بارزی از این هنر در دوره‌های پیش از اسلام است. این کاشی‌ها بیشتر به صورت ساده و بدون نقش و نگار بوده و بیشتر جنبه کاربردی داشته‌اند تا تزئینی. نمونه‌های باستانی کاشی‌کاری در بناهای تاریخی همچون تخت جمشید و کاخ‌های ساسانی به خوبی حفظ شده‌اند.

#### دوران اسلامی

با ورود اسلام به ایران، کاشی‌کاری به عنوان یک هنر مهم و تزئینی در معماری اسلامی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. در این دوران، کاشی‌ها نه تنها برای کاربردهای عملی بلکه به عنوان یک عنصر زیبایی‌شناختی مهم در معماری به کار گرفته شدند. مساجد، مدارس، کاخ‌ها و دیگر بناهای عمومی با استفاده از کاشی‌های رنگارنگ و نقش‌دار تزئین می‌شدند. در این دوره، هنر کاشی‌کاری به اوج خود رسید و تکنیک‌ها و سبک‌های جدیدی ابداع شد.

#### دوران سلجوقی

دوران سلجوقی را می‌توان دوران شکوفایی کاشی‌کاری دانست. در این دوران، استفاده از کاشی‌های لعاب‌دار به شدت افزایش یافت و مساجد و مدارس با کاشی‌های زیبا و رنگارنگ تزئین شدند. کاشی‌های این دوره بیشتر به رنگ‌های آبی و فیروزه‌ای بودند که به معماری اسلامی زیبایی و شکوه خاصی می‌بخشیدند. مسجد جامع اصفهان یکی از نمونه‌های بارز کاشی‌کاری در این دوران است.

#### دوران صفوی

در دوران صفوی، هنر کاشی‌کاری به اوج کمال خود رسید. در این دوران، استفاده از کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ به شدت رواج پیدا کرد و بناهای بسیاری با این کاشی‌ها تزئین شدند. مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد امام در اصفهان از نمونه‌های بارز کاشی‌کاری در دوران صفوی هستند. در این دوره، هنرمندان ایرانی توانستند با استفاده از تکنیک‌های جدید و مواد اولیه مرغوب، کاشی‌هایی با کیفیت بالا و طرح‌های پیچیده و زیبایی تولید کنند.

#### دوران قاجار

در دوران قاجار، کاشی‌کاری همچنان به عنوان یک هنر مهم در معماری ایرانی مورد توجه بود. در این دوره، کاشی‌های قاجاری با نقوش و رنگ‌های متنوع‌تر و ترکیب‌های جدیدتری به کار گرفته شدند. کاخ گلستان در تهران یکی از نمونه‌های برجسته کاشی‌کاری در دوران قاجار است. در این دوره، هنرمندان توانستند با استفاده از تکنیک‌های جدید و بهره‌گیری از تجربه‌های گذشته، کاشی‌هایی با طرح‌ها و نقش‌های بی‌نظیری تولید کنند.

### مواد اولیه و فرآیند تولید

#### مواد اولیه

مواد اولیه کاشی‌های سنتی شامل خاک رس، ماسه، فلدسپات و رنگ‌های معدنی است. خاک رس به عنوان ماده اصلی در تولید کاشی‌ها استفاده می‌شود و به دلیل خاصیت پلاستیسیته بالایی که دارد، به راحتی شکل می‌گیرد. ماسه به عنوان پرکننده و فلدسپات به عنوان گدازآور در ترکیب کاشی‌ها به کار می‌روند. رنگ‌های معدنی نیز برای ایجاد رنگ‌های متنوع و زیبا در کاشی‌ها استفاده می‌شوند.

#### فرآیند تولید

فرآیند تولید کاشی سنتی از چندین مرحله تشکیل شده است که هر کدام نیازمند دقت و مهارت بالاست. این مراحل شامل آماده‌سازی خاک، شکل‌دهی، خشک‌کردن، پخت اولیه، لعاب‌کاری و پخت نهایی می‌شود.

1. **آماده‌سازی خاک**: در این مرحله، خاک رس به همراه ماسه و فلدسپات مخلوط و سپس خیس می‌شود تا به صورت خمیر درآید. این خمیر باید به مدت معینی استراحت کند تا تمام ذرات به خوبی با هم مخلوط شوند.

2. **شکل‌دهی**: خمیر آماده شده به صورت گلوله‌های کوچک درآمده و سپس با استفاده از قالب‌های مخصوص به شکل کاشی درمی‌آید. در این مرحله، هنرمندان می‌توانند طرح‌ها و نقوش اولیه را روی کاشی‌ها حک کنند.

3. **خشک‌کردن**: کاشی‌های شکل داده شده باید به مدت معینی خشک شوند تا رطوبت اضافی آنها تبخیر شود. این مرحله بسیار مهم است زیرا اگر کاشی‌ها به درستی خشک نشوند، ممکن است در مراحل بعدی ترک بخورند یا دفرمه شوند.

4. **پخت اولیه**: کاشی‌های خشک شده در کوره‌های مخصوص پخته می‌شوند تا سخت شوند. این پخت اولیه باعث می‌شود که کاشی‌ها مقاومت بیشتری پیدا کنند و برای لعاب‌کاری آماده شوند.

5. **لعاب‌کاری**: در این مرحله، کاشی‌ها با لعاب‌های رنگی پوشانده می‌شوند. لعاب‌ها به کاشی‌ها رنگ و براقیت می‌بخشند و آنها را در برابر آب و هوا مقاوم می‌سازند.

6. **پخت نهایی**: کاشی‌های لعاب‌کاری شده دوباره در کوره پخته می‌شوند تا لعاب‌ها به خوبی روی سطح کاشی‌ها تثبیت شوند و کاشی‌ها آماده استفاده شوند.

### انواع کاشی‌های سنتی

#### کاشی‌های لعاب‌دار

این نوع کاشی‌ها با استفاده از لعاب‌های رنگی پوشانده می‌شوند و سپس در کوره پخته می‌شوند. لعاب‌ها به کاشی‌ها رنگ و براقیت می‌بخشند و آنها را در برابر آب و هوا مقاوم می‌سازند. کاشی‌های لعاب‌دار به دلیل تنوع رنگ و طرح، در معماری ایرانی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

#### کاشی‌های معرق

در این نوع کاشی‌کاری، قطعات کوچک کاشی با رنگ‌ها و شکل‌های مختلف به دقت برش داده می‌شوند و سپس مانند پازل کنار هم قرار می‌گیرند تا طرح نهایی به دست آید. این روش بسیار زمان‌بر و نیازمند دقت بالاست، اما نتیجه آن بسیار زیبا و چشم‌نواز است. کاشی‌های معرق بیشتر در تزئینات دیواری و سقفی به کار می‌روند.

#### کاشی‌های هفت‌رنگ

در این نوع کاشی‌کاری، طرح‌ها و نقش‌ها با استفاده از هفت رنگ مختلف روی کاشی‌ها نقاشی می‌شوند و سپس کاشی‌ها در کوره پخته می‌شوند. این روش به هنرمندان اجازه می‌دهد تا طرح‌های بسیار پیچیده و زیبایی را روی کاشی‌ها ایجاد کنند. کاشی‌های هفت‌رنگ در معماری ایرانی به ویژه در دوران صفوی بسیار محبوب بودند.

### نقش و طرح‌های کاشی سنتی

#### نقوش گیاهی

نقوش گیاهی شامل گل‌ها، برگ‌ها و شاخه‌ها هستند که با دقت و ظرافت خاصی طراحی می‌شوند. این نقوش معمولاً به صورت متقارن و تکراری روی کاشی‌ها نقش می‌بندند و به فضای معماری زیبایی و طراوت می‌بخشند. گل‌های شاه عباسی و طرح‌های اسلیمی از نمونه‌های بارز نقوش گیاهی در کاشی‌های سنتی هستند.

#### نقوش هندسی

نقوش هندسی شامل اشکال هندسی مختلف مانند مثلث‌ها، مربع‌ها و چندضلعی‌ها هستند که به صورت متقارن و منظم کنار هم قرار می‌گیرند. این نقوش به دلیل سادگی و زیبایی خاص خود، در کاشی‌کاری‌های سنتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. طرح‌های ستاره‌ای و شبکه‌ای از جمله نقوش هندسی رایج در کاشی‌های سنتی هستند.

#### نقوش حیوانی

نقوش حیوانی شامل تصاویر حیوانات مختلف مانند پرندگان، شیرها و ماهی‌ها می‌شوند که هر کدام دارای معانی و نمادهای خاص خود هستند. این نقوش بیشتر در کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ به چشم می‌خورند و به فضای معماری جلوه‌ای ویژه می‌بخشند.

#### خطاطی

خطاطی نیز بخش دیگری از هنر کاشی‌کاری است که شامل نوشته‌ها و آیات قرآنی با خط‌های زیبای نستعلیق، ثلث و کوفی می‌شود. این نوشته‌ها معمولاً به صورت تزئینی و با دقت و ظرافت خاصی روی کاشی‌ها نقش می‌بندند و به بناهای مذهبی زیبایی و معنویت می‌بخشند.

### کاربرد

### مقدمه

کاشی سنتی یکی از برجسته‌ترین نمادهای هنر و معماری ایرانی است که تاریخچه‌ای طولانی و غنی دارد. این هنر زیبا نه تنها در بناهای تاریخی و مذهبی ایران بلکه در بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی غربی نیز به چشم می‌خورد. کاشی‌های سنتی با طراحی‌ها و رنگ‌های متنوع خود، نمایانگر ذوق و خلاقیت هنرمندان ایرانی هستند که با استفاده از مواد اولیه محلی و تکنیک‌های خاص، آثار هنری بی‌نظیری خلق کرده‌اند. در این متن جامع، به بررسی تاریخچه، مواد اولیه، فرآیند تولید، انواع، نقش و طرح‌ها، کاربردها و اهمیت کاشی‌های سنتی در دوران معاصر می‌پردازیم.

### تاریخچه کاشی سنتی

#### دوران باستان

تاریخچه کاشی‌کاری در ایران به دوران قبل از اسلام بازمی‌گردد. استفاده از کاشی‌های سفالی در معماری هخامنشیان و سپس ساسانیان نمونه‌های بارزی از این هنر در دوره‌های پیش از اسلام است. نمونه‌های باستانی کاشی‌کاری در بناهای تاریخی همچون تخت جمشید و کاخ‌های ساسانی به خوبی حفظ شده‌اند. این کاشی‌ها بیشتر به صورت ساده و بدون نقش و نگار بوده و بیشتر جنبه کاربردی داشته‌اند تا تزئینی.

#### دوران اسلامی

با ورود اسلام به ایران، کاشی‌کاری به عنوان یک هنر مهم و تزئینی در معماری اسلامی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. در این دوران، کاشی‌ها نه تنها برای کاربردهای عملی بلکه به عنوان یک عنصر زیبایی‌شناختی مهم در معماری به کار گرفته شدند. مساجد، مدارس، کاخ‌ها و دیگر بناهای عمومی با استفاده از کاشی‌های رنگارنگ و نقش‌دار تزئین می‌شدند. در این دوره، هنر کاشی‌کاری به اوج خود رسید و تکنیک‌ها و سبک‌های جدیدی ابداع شد.

#### دوران سلجوقی

دوران سلجوقی را می‌توان دوران شکوفایی کاشی‌کاری دانست. در این دوران، استفاده از کاشی‌های لعاب‌دار به شدت افزایش یافت و مساجد و مدارس با کاشی‌های زیبا و رنگارنگ تزئین شدند. کاشی‌های این دوره بیشتر به رنگ‌های آبی و فیروزه‌ای بودند که به معماری اسلامی زیبایی و شکوه خاصی می‌بخشیدند. مسجد جامع اصفهان یکی از نمونه‌های بارز کاشی‌کاری در این دوران است.

#### دوران صفوی

در دوران صفوی، هنر کاشی‌کاری به اوج کمال خود رسید. در این دوران، استفاده از کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ به شدت رواج پیدا کرد و بناهای بسیاری با این کاشی‌ها تزئین شدند. مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد امام در اصفهان از نمونه‌های بارز کاشی‌کاری در دوران صفوی هستند. در این دوره، هنرمندان ایرانی توانستند با استفاده از تکنیک‌های جدید و مواد اولیه مرغوب، کاشی‌هایی با کیفیت بالا و طرح‌های پیچیده و زیبایی تولید کنند.

#### دوران قاجار

در دوران قاجار، کاشی‌کاری همچنان به عنوان یک هنر مهم در معماری ایرانی مورد توجه بود. در این دوره، کاشی‌های قاجاری با نقوش و رنگ‌های متنوع‌تر و ترکیب‌های جدیدتری به کار گرفته شدند. کاخ گلستان در تهران یکی از نمونه‌های برجسته کاشی‌کاری در دوران قاجار است. در این دوره، هنرمندان توانستند با استفاده از تکنیک‌های جدید و بهره‌گیری از تجربه‌های گذشته، کاشی‌هایی با طرح‌ها و نقش‌های بی‌نظیری تولید کنند.

### مواد اولیه و فرآیند تولید

#### مواد اولیه

مواد اولیه کاشی‌های سنتی شامل خاک رس، ماسه، فلدسپات و رنگ‌های معدنی است. خاک رس به عنوان ماده اصلی در تولید کاشی‌ها استفاده می‌شود و به دلیل خاصیت پلاستیسیته بالایی که دارد، به راحتی شکل می‌گیرد. ماسه به عنوان پرکننده و فلدسپات به عنوان گدازآور در ترکیب کاشی‌ها به کار می‌روند. رنگ‌های معدنی نیز برای ایجاد رنگ‌های متنوع و زیبا در کاشی‌ها استفاده می‌شوند.

#### فرآیند تولید

فرآیند تولید کاشی سنتی از چندین مرحله تشکیل شده است که هر کدام نیازمند دقت و مهارت بالاست. این مراحل شامل آماده‌سازی خاک، شکل‌دهی، خشک‌کردن، پخت اولیه، لعاب‌کاری و پخت نهایی می‌شود.

1. **آماده‌سازی خاک**: در این مرحله، خاک رس به همراه ماسه و فلدسپات مخلوط و سپس خیس می‌شود تا به صورت خمیر درآید. این خمیر باید به مدت معینی استراحت کند تا تمام ذرات به خوبی با هم مخلوط شوند.

2. **شکل‌دهی**: خمیر آماده شده به صورت گلوله‌های کوچک درآمده و سپس با استفاده از قالب‌های مخصوص به شکل کاشی درمی‌آید. در این مرحله، هنرمندان می‌توانند طرح‌ها و نقوش اولیه را روی کاشی‌ها حک کنند.

3. **خشک‌کردن**: کاشی‌های شکل داده شده باید به مدت معینی خشک شوند تا رطوبت اضافی آنها تبخیر شود. این مرحله بسیار مهم است زیرا اگر کاشی‌ها به درستی خشک نشوند، ممکن است در مراحل بعدی ترک بخورند یا دفرمه شوند.

4. **پخت اولیه**: کاشی‌های خشک شده در کوره‌های مخصوص پخته می‌شوند تا سخت شوند. این پخت اولیه باعث می‌شود که کاشی‌ها مقاومت بیشتری پیدا کنند و برای لعاب‌کاری آماده شوند.

5. **لعاب‌کاری**: در این مرحله، کاشی‌ها با لعاب‌های رنگی پوشانده می‌شوند. لعاب‌ها به کاشی‌ها رنگ و براقیت می‌بخشند و آنها را در برابر آب و هوا مقاوم می‌سازند.

6. **پخت نهایی**: کاشی‌های لعاب‌کاری شده دوباره در کوره پخته می‌شوند تا لعاب‌ها به خوبی روی سطح کاشی‌ها تثبیت شوند و کاشی‌ها آماده استفاده شوند.

### انواع کاشی‌های سنتی

#### کاشی‌های لعاب‌دار

این نوع کاشی‌ها با استفاده از لعاب‌های رنگی پوشانده می‌شوند و سپس در کوره پخته می‌شوند. لعاب‌ها به کاشی‌ها رنگ و براقیت می‌بخشند و آنها را در برابر آب و هوا مقاوم می‌سازند. کاشی‌های لعاب‌دار به دلیل تنوع رنگ و طرح، در معماری ایرانی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

#### کاشی‌های معرق

در این نوع کاشی‌کاری، قطعات کوچک کاشی با رنگ‌ها و شکل‌های مختلف به دقت برش داده می‌شوند و سپس مانند پازل کنار هم قرار می‌گیرند تا طرح نهایی به دست آید. این روش بسیار زمان‌بر و نیازمند دقت بالاست، اما نتیجه آن بسیار زیبا و چشم‌نواز است. کاشی‌های معرق بیشتر در تزئینات دیواری و سقفی به کار می‌روند.

#### کاشی‌های هفت‌رنگ

در این نوع کاشی‌کاری، طرح‌ها و نقش‌ها با استفاده از هفت رنگ مختلف روی کاشی‌ها نقاشی می‌شوند و سپس کاشی‌ها در کوره پخته می‌شوند. این روش به هنرمندان اجازه می‌دهد تا طرح‌های بسیار پیچیده و زیبایی را روی کاشی‌ها ایجاد کنند. کاشی‌های هفت‌رنگ در معماری ایرانی به ویژه در دوران صفوی بسیار محبوب بودند.

### نقش و طرح‌های کاشی سنتی

#### نقوش گیاهی

نقوش گیاهی شامل گل‌ها، برگ‌ها و شاخه‌ها هستند که با دقت و ظرافت خاصی طراحی می‌شوند. این نقوش معمولاً به صورت متقارن و تکراری روی کاشی‌ها نقش می‌بندند و به فضای معماری زیبایی و طراوت می‌بخشند. گل‌های شاه عباسی و طرح‌های اسلیمی از نمونه‌های بارز نقوش گیاهی در کاشی‌های سنتی هستند.

#### نقوش هندسی

نقوش هندسی شامل اشکال هندسی مختلف مانند مثلث‌ها، مربع‌ها و چندضلعی‌ها هستند که به صورت متقارن و منظم کنار هم قرار می‌گیرند. این نقوش به دلیل سادگی و زیبایی خاص خود، در کاشی‌کاری‌های سنتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. طرح‌های ستاره‌ای و شبکه‌ای از جمله نقوش هندسی رایج در کاشی‌های سنتی هستند.

#### نقوش حیوانی

نقوش حیوانی شامل تصاویر حیوانات مختلف مانند پرندگان، شیرها و ماهی‌ها می‌شوند که هر کدام دارای معانی و نمادهای خاص خود هستند. این نقوش بیشتر در کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ به چشم می‌خورند و به فضای معماری جلوه‌ای ویژه می‌بخشند.

#### خطاطی

خطاطی نیز بخش دیگری از هنر کاشی‌کاری است که شامل نوشته‌ها و آیات قرآنی با خط‌های زیبای نستعلیق، ثلث و کوفی می‌شود. این نوشته‌ها معمولاً به صورت تزئینی و با دقت و ظرافت خاصی روی کاشی‌ها نقش می‌بندند و به بناهای مذهبی زیبایی و معنویت می‌بخشند